Dagvoorzitter Jeroen Hermus, director healthcare HCRE, neemt u kort mee langs de belangrijkste ontwikkelingen binnen de zorgvastgoedmarkt en zet de doelstellingen van deze strategiedag uiteen.

De zorgsector staat onder druk door een tekort aan zorggebouwen, een groeiende zorgvraag, verouderd vastgoed en beperkte budgetten. Het Rijk heeft programma’s zoals het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) en het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO) gelanceerd om deze uitdagingen aan te pakken. Jan Willem Spijkman, sector banker public sector and healthcare ING Bank, biedt inzicht in de complexiteit van deze uitdagingen en maakt het visueel door middel van actuele facts & figures.

De woningmarkt zit vast, mede doordat senioren geen geschikte woonalternatieven kunnen vinden. Veel ouderen zijn bereid om te verhuizen, maar het huidige aanbod sluit niet aan op hun wensen en mogelijkheden. Beleidsmakers leggen de nadruk op betaalbare huurwoningen, terwijl de woonvraag onder senioren juist sterk varieert. Die loopt uiteen van betaalbare zorgappartementen tot comfortabele koopwoningen, afhankelijk van levensfase, inkomen en leefstijl. Stef Gerritse, associate director CBRE belicht een ander perspectief, een aanpak die uitgaat van de vraag. Door lokaal inzicht te krijgen in wie de senior is, wat hij zoekt en wat hij kan betalen, kunnen gemeenten en ontwikkelaars woonomgevingen creëren die aantrekkelijk zijn om naartoe te verhuizen. Dat leidt tot meer passende woningen, vitalere senioren en meer ruimte voor gezinnen. 

De financieringskosten stijgen, materiaalkosten blijven hoog, de NHC is verlaagd en energiekosten zijn volatiel. Tegelijk dalen de vastgoedopbrengsten en worden stijgende exploitatiekosten niet volledig vergoed. De groeiende ambitie én noodzaak om passende huisvesting voor kwetsbaren met een (intensieve) zorgvraag uit te breiden, lijkt daardoor onhaalbaar, zeker met extra investeringen in technologie en hulpmiddelen voor zelfredzaamheid. Wie bouwt, investeert, exploiteert en draagt risico’s? Nils Bonder, directeur huisvesting en facilitaire zaken Stichting Philadelphia Zorg, vertelt over de gezamenlijke aanpak in een wijk om de haalbaarheid van projecten te vergroten. “Iedereen heeft een kracht, het is zaak die te vinden en te benutten.”

Door druk op de zorg, zoals vergrijzing, stijgende zorgvraag en een afnemend aantal zorghanden, is intramurale zorg nog enkel voor de meest kwetsbaren beschikbaar. Dit betekent dat mensen langer zelfstandig thuis blijven wonen, ook ondanks een zorgvraag. Hoe zorgen we dat ook die mensen toch geschikt kunnen wonen in een sociaal passende omgeving én de zorg krijgen die ze nodig hebben? Daarvoor is passende, toekomstbestendige huisvesting nodig. Zowel intramuraal als buiten de muren van het verpleeghuis. Welke rol speelt het zorgkantoor hierin en hoe geven zij ondanks de uitdagingen invulling aan de zorgplicht? Patrick van Meijel, vastgoedadviseur Wlz Zilveren Kruis Zorgkantoor, neemt u mee in dit vraagstuk en de wijze waarop het zorgkantoor deze rol invult. 

Naar aanleiding van de vergrijzing en veranderingen binnen de geestelijke gezondheidszorg investeert Kennemer Wonen actief in passende woonoplossingen voor mensen met een zorg- of begeleidingsvraag. In diverse gemeenten binnen de regio ontwikkelt de corporatie woonzorgprojecten waarin zelfstandig wonen wordt gecombineerd met de mogelijkheid tot ondersteuning op maat. Deze projecten komen tot stand in nauwe samenwerking met zorgorganisaties en lokale overheden. Krista Walter, directeur-bestuurder van Kennemer Wonen, deelt hoe de corporatie inzet op samenwerking en innovatie om zorgvastgoed te realiseren dat bijdraagt aan inclusieve, leefbare en toekomstbestendige buurten.

De uitdagingen in de zorgsector zijn al groot en daar komt ook nog de verduurzaming bij. Want ook zorgvastgoed moet in 2050, net als andere gebouwtypen, volledig energieneutraal zijn. In Nederland is de zorgsector verantwoordelijk voor zo’n 7% van de CO2-uitstoot. Het is tijd om te werken aan verduurzamingsmaatregelen, waarbij ook actuele zaken spelen zoals netcongestie en DuPa 3.0. Sander Koëter, directeur Koëter Vastgoed adviseurs, licht dit toe.

Met de vergrijzing en het tekort aan zorgpersoneel worden zorgzame buurten steeds belangrijker. Veel wijken zijn ontworpen voor efficiëntie, maar bieden weinig ruimte voor ontmoeting of ondersteuning. Dit terwijl steeds meer mensen langer zelfstandig wonen, vaak met een zorgvraag. Hoe kunnen we buurten ontwerpen die ontmoeting, sociale cohesie en informele zorg stimuleren? Fysieke aanpassingen, ontmoetingsplekken en een gezonde mix van bewoners dragen bij aan buurten waar mensen elkaar kennen, helpen en waar zorgvragers zich onderdeel van de gemeenschap voelen. Aan de hand van diverse projecten laat Joris te Witt, directeur en architect bij AG NOVA Architecten, zien hoe een toekomstbestendig woonzorggebouw sociale cohesie en een sterke gemeenschap bevordert.

In Kampen wordt een uniek woonconcept gerealiseerd in het voormalige HBS-schoolgebouw, waar historie en toekomstgerichte zorg samenkomen. Vanaf maart 2025 biedt dit pand 59 volledig gemoderniseerde appartementen: 44 voor ouderen met een zorgindicatie en 15 voor (jong)volwassenen met een verstandelijke beperking. Zelf- en samenredzaamheid staan centraal bij het wonen in De HBS. Het zorgvuldig samenstellen van de gemeenschap zorgt voor een omgeving waarin buren elkaar kunnen ondersteunen en versterken. Irene Blankvoort, regisseur IJsselheem, licht de totstandkoming van dit bijzondere project toe en deelt waardevolle lessons learned bij de combinatie van historische herontwikkeling, zorgtechnologie en het bouwen aan toekomstbestendige woonomgevingen.

Gemeente Ouder-Amstel staat voor een forse woningbouwopgave: ruim 9000 woningen tot 2040, met nadruk op betaalbaarheid en sociale huur. Ook de groeiende zorgvraag vraagt om toekomstbestendige woonzorgoplossingen. Wethouder Victor Frequin, financiën, ruimtelijke ordening, wonen en sport Gemeente Ouder-Amstel, licht toe hoe de gemeente inzet op toegankelijke, inclusieve wijken en slimme combinaties van wonen, zorg en duurzaamheid: in nauwe samenwerking met corporaties, zorginstellingen en marktpartijen.

Samenwerking tussen belanghebbenden (zorginstellingen, zorgkantoren, woningcorporaties en gemeenten) is cruciaal om de zorgopgave aan te pakken. De zorgsector verandert en daarmee moet ook het zorgvastgoed veranderen. Er is behoefte aan nieuwe, maar ook verschillende woonconcepten. We zullen ander zorgvastgoed moeten gaan bouwen dat aansluit bij de verwachtingen van mensen én dat toekomstbestendig is. Hoe creëren we samen inclusieve woonzorgconcepten en woonzorgcentra? Welke goede initiatieven van woonzorgvormen zijn er al? Wat zijn de kansen voor herontwikkeling van zorgvastgoed? Met deze vragen en praktijkcases gaat dagvoorzitter Jeroen Hermus het gesprek aan met o.a.:

• Jan Willem Spijkman, sector banker public sector and healthcare ING Bank
• Patrick van Meijel, vastgoedadviseur Wlz Zilveren Kruis Zorgkantoor
• Irene Blankvoort, regisseur IJsselheem