SCHOLENBOUW
& RENOVATIE
2024

Dagvoorzitter Eke Schins-Derksen, sectorleider onderwijs en gezondheidszorg bij Arcadis, neemt u deze studiedag mee in de belangrijkste kansen, oplossingen en ontwikkelingen binnen onderwijshuisvesting. We kijken naar het maken van de juiste keuzes bij scholenbouw en het beter laten verlopen van processen voor zowel nieuwbouw als renovatie van onderwijsvastgoed.

De toekenning van de voorwaardelijke 275 miljoen euro van het Nationaal Groeifonds aan het Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting is een positieve ontwikkeling voor onze onderwijssector. Doel van het programma is om samen te leren hoe we kwalitatief betere schoolgebouwen sneller en kostenefficiënter kunnen renoveren en vernieuwen. Freddy Weima, voorzitter PO-Raad, geeft u een update van de laatste ontwikkelingen rond deze groeifondsaanvraag. Daarnaast kijken we ook naar de andere actuele ontwikkelingen: hoe passen we huisvesting aan voor inclusief onderwijs? Welke wetswijzigingen komen eraan binnen onderwijshuisvesting? Wat betekent dit voor de toekomst?

Voor renovatie of nieuwbouw van onderwijsvastgoed zijn flinke investeringen nodig. Uit de Taskforce Financiering Onderwijshuisvesting is gebleken dat pensioenfondsen en institutionele beleggers een programmatische aanpak als voorwaarde stellen. Met zo’n programmatische aanpak kan worden ingezet op het bundelen van projecten en dus van kennis en ervaring. Daarnaast leidt het tot significant lagere TCO-kosten (Total Cost of Ownership), waardoor er doelmatiger met de middelen kan worden omgegaan. Daniel van Dongen, senior adviseur Invest NL, geeft u inzicht in welke voordelen een programmatische aanpak heeft op het financieringsvraagstuk.

Een integraal huisvestingsplan (IHP) biedt een leidraad voor investeringen in de scholenhuisvesting, zorgt voor een beleidsmatige en evenwichtige inzet van middelen en biedt een goed vertrekpunt voor het verbinden van opgaven in het sociaal-maatschappelijk domein. Het IHP is onmisbaar, maar toch zijn er veel (begrijpelijke) vraagstukken rondom het IHP. Waar voldoet een integraal en duurzaam huisvestingsplan aan? Hoe stellen we het op? Wat zijn de slimme en duurzame mogelijkheden voor de bouw en renovatie van onderwijsvastgoed? Hoe komen we nu snel, maar weloverwogen tot uitvoering? Maarten Groenen, senior adviseur onderwijshuisvesting ICS adviseurs, bespreekt deze vraagstukken met u en neemt u mee in de laatste ontwikkelingen van IHP.

Rotterdam heeft grote ambities om de komende jaren een flink aantal schoolgebouwen te renoveren en te vernieuwen, zoals is weergegeven in het splinternieuwe Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2024-2027. Meer dan de helft van zo’n 350 schoolgebouwen en 300 gymzalen is verouderd. De vernieuwing is hoognodig om het onderwijs inclusiever te maken en klimaatdoelen te bereiken. Hierbij staat toegankelijkheid voor leerlingen met een lichte beperking centraal. Zelfs de vergroening van schoolpleinen is erin opgenomen. Teun van der Meulen, coördinator strategieteam maatschappelijk vastgoed en programmamanager uitvoeringsteam onderwijs Gemeente Rotterdam, vertelt hoe Rotterdam de uitdaging aangaat in samenwerking met schoolbesturen.

Van de in totaal meer dan 9.000 basisscholen en scholen in het voortgezet onderwijs is een groot deel hard toe aan grondige renovatie of vervangende nieuwbouw. Ze zijn verouderd, niet energiezuinig en voldoen niet meer aan de onderwijsfilosofie. Ruim eenderde heeft een energielabel G en vaak is het binnenklimaat niet op niveau. Maar waar te beginnen? In de Buyer Group Circulaire Scholen zijn de krachten tussen scholen, marktpartijen en gemeenten gebundeld om te ontdekken hoe zij samen een impuls kunnen geven aan de ontwikkeling van meer duurzame scholen, met circulariteit als focus. Monique Donker, directeur Living LAB 040 en voormalig projectleider Buyer Group Circulaire Scholen, deelt de strategie om de circulaire ambities waar te maken, de financiële haalbaarheid, lessons learned en toont enkele voorbeelden.

We staan voor de uitdaging om onze schoolgebouwen te vernieuwen en te verbeteren, met duurzaamheid, klimaat en circulariteit in gedachten. Verspilling van materialen en energie kunnen we ons niet langer veroorloven. Daarom pleit stichting Mevrouw Meijer voor het behoud van naoorlogse schoolgebouwen door het verbeteren van de relatie tussen binnen- en buitenruimte, flexibiliteit en architectuur als drager van herinneringen. Zij hanteren een participatieve werkwijze om tot weloverwogen beslissingen te komen. Wilma Kempinga, partner stichting Mevrouw Meijer, geeft toelichting op deze duurzame aanpak en laat diverse voorbeelden zien.

Parametrisch ontwerpen is een nieuwe, waardevolle AI-tool waarbij met complexe parameters een optimaal en haalbaar ontwerp gerealiseerd kan worden. Met het project Onderwijscluster Donker Curtius heeft Stichting Lucas Onderwijs haar architect uitgedaagd om een unieke combinatie van een kindcentrum en voortgezet onderwijs te ontwerpen, die energieneutraal is én voldoet aan de hoge lat van frisse scholen. Alfons Hams, architect en directeur Spring Architecten, neemt u mee in het proces van parametrisch ontwerpen, waarbij een optimale balans is gevonden tussen daglichttoetreding, visueel comfort, thermisch comfort en energieverbruik. U hoort de ervaringen en voordelen van parametrisch ontwerpen.

Hoe kunnen we goed gebruik maken van elkaars kennis om tot een weloverwogen beslissing te komen voor de nieuwbouw of renovatie van onderwijs huisvesting? En hoe kijken we daarin samen naar het verduurzamen en toekomstbestendig maken van scholen? Hoe zorgen we voor inclusief onderwijs? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat innovaties vanuit de markt snel geïmplementeerd worden? En hoe zorgen we voor goede kennisborging bij samenwerkingen? Dagvoorzitter Eke Schins-Derksen gaat over deze vraagstukken in gesprek met:

• Alie Kok, senior strategisch adviseur onderwijshuisvesting Draaijer
• Andere experts zijn nog in uitnodiging