Dagvoorzitter Friso de Zeeuw, omgevingsrecht-expert en voorzitter adviescommissie STOER (Schrappen van Tegenstrijdige en Overbodige Regelgeving) bij Ministerie van VRO en emeritus hoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft, geeft een overzicht van de studiedag en belicht enkele actualiteiten rond de Omgevingswet.

Het omgevingsplan staat straks aan de basis van gemeentelijke omgevingsvergunningen. Jur van der Velde, adviseur Omgevingsrecht en auteur van ‘Werken met de Omgevingswet’, gaat in op de keuzes waarvoor de gemeenten staan bij het opnemen van omgevingsplanactiviteiten (OPA), regels en vergunningenplichten in het omgevingsplan. Hij loopt met u op praktische wijze de verschillende regelmogelijkheden langs en geeft aan wat dat voor initiatiefnemers betekent. Hierbij gaat hij ook in op de voor- en nadelen van open en gesloten normen en het werken met beleidsregels door gemeenten.

Welke omgevingsvergunningen zijn er in de Omgevingswet? Wat is er veranderd aan procedures, termijnen en rechtsbescherming? Waar moet u op letten bij het overgangsrecht van vergunningen? Marinda de Smidt, advocaat en partner bij Straatman Koster Advocaten, praat u aan de hand van voorbeelden volledig bij. U krijgt alle handvatten om uw projecten en processen strategisch in te richten en optimaal gebruik te maken van alle mogelijkheden van de Omgevingswet.

U krijgt een actueel overzicht van de nieuwe kostenverhaalsregeling in de Omgevingswet: juridisch en financieel. Wat is er nieuw en welke zaken blijven onveranderd? Kostenverhaal en financiële bijdragen zijn uit elkaar getrokken en aparte afdelingen geworden. Wat betekent dit? En hoe worden de kostenverhaalregels toegepast in de praktijk? Daarnaast worden ook de verschillen met de Grondexploitatiewet behandeld. Frits Dinkla, projectleider en adviseur financiën Rho Adviseurs, én bedenker van het kostenverhaal, geeft u praktijkvoorbeelden en een financieel overzicht van de meest relevante ins en outs, zoals inbrengwaarde!

Per 1 januari 2026 eindigen de Tijdelijke Alternatieve Maatregelen (TAM) en wordt enkel de officiële publicatiestandaard gebruikt bij het DSO. In het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) wordt het Omgevingsplan digitaal ontsloten, zodat iedereen per locatie de geldende regels kan raadplegen. Maar hoe komt een omgevingsplan tot stand, hoe gebruikt u de nieuwe STOP-TPOD-standaard, en hoe verloopt de publicatie binnen de digitale DSO-keten? Wat kunt u met het loket, hoe doet u aanvragen en hoe zorgt u dat plannen ondanks foutjes en knelpunten toch tijdig en soepel worden ingevoerd? Wat zijn de veel toegepaste (tussen)oplossingen, zoals ‘ponsen’? En welke ontwikkelingen worden nog verwacht? Adrie van Bohemen, DSO expert Ministerie van VRO, geeft u antwoord op al uw vragen!

Op dit moment worden maar liefst 500 BOPA’s per maand geregistreerd, maar er is veel onduidelijkheid. Wanneer een initiatief strijdig is met het omgevingsplan, kan de initiatiefnemer kiezen voor de aanvraag van een wijziging van het omgevingsplan óf voor een vergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA). Jur van der Velde en Adrie van Bohemen gaan samen in gesprek over de BOPA en het wijzigingsbesluit. Wat is een BOPA en wanneer is het mogelijk? Wat is de procedure van een BOPA? Wat is de rol van de gemeenteraad bij een BOPA? Daarbij worden de verschillen met een wijziging van het omgevingsplan besproken.

In de Omgevingswet heeft duurzaamheid een prominente plaats, met de focus op klimaatadaptatie. Groene initiatieven en klimaatadaptieve ruimtelijke planning worden gestimuleerd. Wat verandert er als gevolg van de Omgevingswet aan het beleid voor klimaatadaptatie? Wat zijn de belangrijkste instrumenten van het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten? Hoe geeft u klimaatadaptatie een plek in de omgevingsvisie en het omgevingsplan? Leon Valkenburg, consultant Klimaatadaptatie & stedelijke ontwikkeling bij TAUW geeft u antwoord op deze vragen.

Onder de Omgevingswet is het verplicht om bij het aanvragen van een omgevingsvergunning aan te geven of (en hoe) de samenleving betrokken is geweest bij de voorbereiding van die vergunning. Dit is geen participatieverplichting maar een aanvraagvereiste: de nieuwe wet stuurt aan op participatie en co-creatie. Welke route legt u af van idee naar vergunning en welke omgevingswet gereedschappen gebruikt u daarbij? Hoe wegen gemeenten de participatie-uitkomsten mee bij de integrale afweging van de vergunning? Sander van Schagen, planoloog bij gemeente Gouda, docent aan de Hogeschool Rotterdam en auteur van ‘Omgevingswet Gereedschappen’, mixt waardevolle theoretische inzichten met een praktijkcasus om u antwoord te geven op al deze vragen.

Maart 2025 wordt het wijzigingsbesluit omgevingsplan van de gemeente Meppel door de raad vastgesteld. Dit is het grootste besluit binnen de landelijke productieomgeving van het DSO. Frits Dijkstra, projectmanager, en Guido Siebel, juridisch adviseur bij gemeente Meppel, delen hun inzichten over het transformatiegebied Noordpoort en de implementatie van het omgevingsplan. Waarom is gekozen voor een flexibel plan met ontwikkelregels voor transformatie naar een gebied met ca. 1.000 woningen? Hoe zijn aansluiting op het collectief warmtenet, het sociaal vereveningsfonds en sociale woningbouw ondergebracht in omgevingswet instrumenten. Welk ruimtelijk afwegingskader is gehanteerd voor deze gebiedstransformatie? Welke hindernissen brachten de tijdelijke vergunning onder de Crisis- en herstelwet met zich mee? En hoe gaat de gemeente Meppel om met de voorkeursrechtstrategie? U hoort de lessons learned en de laatste updates van gebiedsontwikkeling Noordpoort.

Wat zijn succesvolle aanvliegroutes voor de omgevingsvisie en de doorvertaling ervan naar het omgevingsplan? Manu van Lin, voormalig beleidsadviseur Edam-Volendam (en sinds kort werkzaam bij gemeente Purmerend), toont de unieke brede participatie-aanpak met een 5-stappenplan voor de omgevingsvisie ‘Samen zetten we koers’ , die unaniem door de raad van Edam-Volendam is vastgesteld. En de doorvertaling naar concrete omgevingsprogramma’s en het omgevingsplan. Vervolgens schetst Harm-Jan Stalman, strategisch adviseur gemeente Purmerend, hoe zij het Purmerendse omgevingsplan geleidelijk ombouwen. Hij deelt praktijkinzichten uit de eerste stappen naar het nieuwe omgevingsplan. Twee verschillende aanvliegroutes, boordevol waardevolle praktijklessen voor uw omgevingsaanpak.