Onder leiding van dagvoorzitter Renée Schoonbeek, senior consultant urban development Arcadis, starten we met een korte inleiding over gebiedsontwikkelingen rond stations en spoorzones. Een mix van wonen, werken en leefbaarheid. Welke gebieden zijn kansrijk? Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen en inzichten? En hoe passen deze in de bredere verstedelijkingsstrategie?

In februari 2025 heeft het Ministerie van VRO de geactualiseerde handreiking Stedelijke knooppunten gepubliceerd. Deze handreiking biedt concrete handelingsperspectieven voor het versterken van de ruimtelijke ontwikkeling en kwaliteit rondom OV-knooppunten en stationsomgevingen. Duurzaamheid, verstedelijkingsdruk en regionale samenhang spelen hierin een belangrijke rol. Ook transit oriented development (TOD) speelt een steeds grotere rol. De integratie van uiteenlopende opgaven vraagt om nauwe samenwerking tussen verschillende partijen. Marieke de Vries, projectleider handreiking stedelijke knooppunten Ministerie van VRO, licht de inhoud, uitgangspunten en toepasbaarheid van de publicatie toe.

Bureau Spoorbouwmeester adviseert spoorse partijen zoals ProRail en NS, maar ook gemeenten, provincies, ministeries en vervoerders over de opgaven en ontwikkelingen rond stations, stationsomgevingen en de inpassing in het stedelijk en regionaal landschap langs de spoorcorridor. Hoe organiseren we de inrichting van OV-knooppunten met het oog op leefbaarheid, klimaatadaptie en bereikbaarheid? Welke rol spelen spoorse partijen daarin? En hoe maken we stationsgebieden toekomstbestendig? Spoorbouwmeester Marianne Loof deelt de visie en aanpak van Spoorbeeld: het ontwerp- en vormgevingsbeleid van de spoorsector, met betrekking tot de ordening, inrichting en vormgeving van alle maatregelen en voorzieningen.

Binnensteden verschuiven steeds meer richting het station en ook de stedelijke verdichting volgt die beweging. Stations kunnen de katalysator zijn voor een binnenstedelijke gebiedsontwikkeling en een nieuw perspectief vormen voor duurzaamheid en verdichting. Hoe sturen we die ontwikkeling in de juiste richting? Hoe behouden we de verblijfskwaliteit in steeds drukkere stationsomgevingen? En wat betekent dit alles voor de woningbouwopgave? Jildou van der Sluis, directeur ontwikkeling NS Stations, deelt haar visie op de integratie van mobiliteit en verstedelijking.

Verdichten, bouwen of ontwikkelen rond stations en langs het spoor is populair. Niet vreemd: het zijn knooppunten met veel potentie voor woningen, kantoren en voorzieningen. Maar de ruimtelijke plannen botsen soms met de belangen van het spoor. Met het rapport Strategie Ruimte schetst ProRail het kader waarbinnen zij ruimtelijke ontwikkelingen rond het spoor toetsen. Daarbij geldt: ruimte geven waar het kan, behouden waar het moet. In aanvulling daarop geeft de nieuwe Stationsvisie richting aan de rol van stations als publieke ruimte: hoe kunnen stations bijdragen aan gebiedskwaliteit, beleving en bereikbaarheid? Karen te Boome, directeur Stations zal samen met Zjèf Bude, programmamanager bij ProRail, de visies delen en daagt u uit om de ruimte rond het spoor met andere ogen te bekijken. Welke nieuwe kansen en verbindingen ziet ú?

Steden vormen in deze moderne economie de brandpunten van innovatie en ontwikkeling. Tegelijkertijd neemt de ruimte voor nieuwe infrastructuur – zowel fysiek als financieel – steeds verder af. De opgave: onze bestaande infrastructuur beter benutten. De sleutel ligt in aantrekkelijke stationsgebieden. Maar hoe bouwt u een realistische en overtuigende businesscase? Hoe verbindt u publieke en private belangen in sleutelprojecten? Pepijn van Wijmen, director APPM group en bestuurslid Vereniging Deltametropool, deelt zijn visie op de nieuwe generatie sleutelprojecten en zijn ervaringen in diverse stationsgebieden.

Provincie Limburg wil voor 2040 ruim 30.000 woningen bouwen rondom 6 intercitystations. Samen met Heerlen, Maastricht, Roermond, Sittard-Geleen, Weert en Venlo hebben zij een plan geschreven: Limburg Centraal. Deze verstedelijkingsstrategie geeft Limburg niet alleen een woningbouwimpuls, maar ook een boost in economische ontwikkeling en leefbaarheid in de directe omgevingen van de IC-stations. Een complexe opgave, waar woningbouw, economie en mobiliteit samenkomen. Hoe komen we van visie naar uitvoeringstrategie? Hoe is de  samenwerking tussen gemeenten vormgegeven? Wethouder Frans Bastiaens, ruimtelijke ontwikkeling gemeente Maastricht, vertelt over deze grootschalige samenwerking en de impuls op de leefbaarheid in de regio.

De NOVEX-locatie Spoorzone Zwolle is een toonaangevend voorbeeld van een spoorzone-ontwikkeling binnen een complexe ruimtelijke opgave. Op dit strategisch mobiliteitsknooppunt komen grote opgaven samen: woningbouw, duurzame mobiliteit, klimaatadaptatie, economie en leefkwaliteit. Binnen het compacte stedelijke weefsel is ruimte schaars, moet infrastructuur blijven functioneren en zijn belangen van verschillende partijen divers. De nieuwe stationsentree wordt Paris Proof gebouwd, met als ambitie het groenste station van Nederland in 2030. Er is ruimte voor innovatieve woon- en werkmilieus, hergebruik van industriële gebouwen en urban rewilding. AM speelt hierin een centrale rol als gebiedsontwikkelaar. Farshad Nobakht, projectdirecteur Spoorzone Zwolle namens AM Gebiedsontwikkeling, deelt de ambities, samenwerkingen en lessen uit deze veelbelovende gebiedsontwikkeling.

De Verstedelijkingsalliantie is een samenwerking van gemeenten langs De Oude Lijn (Leiden, Zoetermeer, Den Haag, Rijswijk, Delft, Schiedam, Rotterdam en Dordrecht), samen met de MRDH, provincie en het Rijk. Deze alliantie zet vol in op een betere bereikbaarheid als fundament onder woningbouw, economische groei en leefkwaliteit. Door de agglomeratiekracht van de Zuidelijke Randstad te benutten worden de 4 pijlers sterker met elkaar verbonden: wonen, werken, leren en innoveren. Een mobiliteitsimpuls langs de Oude Lijn, met snellere OV-verbindingen en verdichtingsopgaven, versterkt de regionale samenhang en sluit aan op de verstedelijkingsstrategie. Wethouder Robert van Asten, stedelijke ontwikkeling gemeente Den Haag en voorzitter van de Verstedelijkingsalliantie, geeft een actuele toelichting op de regionale samenwerking voor betere bereikbaarheid en welke kansen dat biedt voor binnenstedelijke woningbouwontwikkeling.

Rond stations wordt volop ruimte geclaimd: voor wonen, werken, voorzieningen en duurzame mobiliteit. Verdichting en verduurzaming zijn daarbij onmisbare pijlers om te komen tot een stationsgebied dat aansluit bij de behoeften van reizigers én omwonenden. Maar wat is er nodig om deze complexe puzzel succesvol te leggen? Welke ingrediënten maken een binnenstedelijke ontwikkeling toekomstbestendig en leefbaar? En hoe past dit binnen de bredere ruimtelijke ontwikkeling van stationslocaties? Wat maakt een gebied kansrijk? In dit topgesprek verkennen we de strategische keuzes, dilemma’s en oplossingen voor toekomstbestendige stationsgebieden van morgen. Uw debatleden:

• Paola Huijding, afdelingshoofd ruimtelijke kwaliteit Ministerie van VRO
• Jildou van der Sluis, directeur ontwikkeling NS Stations
• Bas Jochims, fund manager Dutch office & hotel investments Bouwinvest
  
• Maaike Alles, manager Ontwikkeling & Acquisities Eigen Haard
• Karen te Boome, directeur Stations ProRail