Afbakening term innovatieve hotspot nodig

Als het aan stadseconoom Erik Braun van de Erasmus Universiteit Rotterdam ligt, is er een goede afbakening nodig rond de term innovatieve hotspot of campus. “Het lijkt wel alsof het in iedere beleidsnotitie staat. Maar in mijn visie is een gebied pas een innovatieve hotspot als er echte innovatie plaatsvindt en als het ook als zodanig wordt gezien.”

Braun onderzoekt de invloed van imago op de economische groei van steden. Hij ziet dat het lastig is voor overheid, projectontwikkelaar of investeerder om invloed te hebben op het ontstaan van innovatieve hotspots. “Je moet als overheid of ontwikkelaar de economie van het gebied tot in de haarvaten kennen. En dat is lastig en vergt veel onderzoek en investering. En dan nog is het ontstaan van innovatieve hotspots niet altijd te garanderen

Wat is een innovatieve hotspot of campus?
Braun: “Ik zie innovatieve hotspots of campussen als een geografische concentratie van bedrijven waar innovatie ontstaat. Vaak zijn er ook kennisinstellingen te vinden in het gebied. Daarbij heb je verschillende soorten innovatie, denk aan innovatie die ontstaat doordat bedrijven met elkaar ideeën uitwerken of samen productieprocessen vernieuwen. De bedrijven profiteren van elkaars nabijheid en ook werknemers van verschillende bedrijven delen informatie met elkaar. Dus het kaf moet van het koren worden gescheiden. Vaak zie je nog dat de overheid, investeerder of ontwikkelaar inzet op het creëren van innovatieve hotspots en het gebied alvast zo noemt. Het is de vraag of het gebied ook een innovatieve broedplaats gaat worden. Daarop heeft een overheid of ontwikkelaar veel minder invloed dan vaak wordt gedacht, de ondernemers die zich daar vestigen moeten dit uiteindelijk samen doen. Vergeet niet dat de plekken die we geslaagde hotspots noemen als High Tech Campus Eindhoven er al jaren mee bezig zijn. Daarnaast zijn niet alle broedplaatsen gepland. Zo zijn er in Stockholm een paar straten waar alleen maar bedrijven zitten die apps maken. Dat is zo organisch gegroeid.”

Waarom zijn dit soort hotspots belangrijk?
“Steden vinden de mogelijke economische vernieuwing die gepaard gaat met succesvolle innovatieve hotspots aantrekkelijk. Het is goed als nieuwe innovaties in jouw stad ontstaan. Dit kan impact hebben op de directe omgeving: het kan extra banen opleveren en meer nieuwe bedrijven en investeringen naar de stad trekken.”

Waar zijn innovatieve broedplaatsen in opkomst?
Braun doet onderzoek naar innovatieve hotspots en houdt goed bij wat er gebeurt in Nederland. Hij vindt Eindhoven een erg interessant voorbeeld van een geslaagde innovatieve hotspot. Zijn er ook andere gebieden waar hij soortgelijk succes ziet? Braun: “In Wageningen en Delft zien we rondom kennisinstellingen interessante ontwikkelingen ontstaan. Je ziet dat kennisinstellingen vaak zeer belangrijk zijn. Het onderzoek van deze instellingen is de kiem voor toekomstige nieuwe bedrijvigheid. Daarnaast produceren die instellingen ieder jaar nieuw talent. Hotspots kunnen zowel in grote als kleinere steden ontstaan. Het is zaak om te zorgen dat bedrijven echt ‘wortelen’ in het gebied zodat de belangrijkste bedrijven niet zomaar vertrekken bij een overname of een interessant aanbod van een concurrerende stad.”

Waar zouden beleidsmakers op in moeten zetten?
Het heeft volgens Braun geen zin om in beleidsstukken de mogelijkheid van innovatieve broedplaatsen op te nemen als je niet weet wat er in de stad gebeurt. Dat betekent dat beleidsmedewerkers hun voelsprieten moeten gebruiken en een onderzoek moeten doen. Welke economische activiteiten zijn innovaties in hun stad? Maar het is niet gemakkelijk. Braun: “Laten we 3D printing als voorbeeld nemen. Wil een gemeente daar iets mee, dan moet ze uitzoeken hoeveel bedrijven dit al doen in haar stad, of deze bedrijven echt vernieuwend zijn en op welke plekken die zitten. Vervolgens moet de vraag worden gesteld hoeveel potentie er voor 3D printing in onze stad is? Als er nog maar weinig gebeurt in vergelijking met andere steden, wordt het een lastig verhaal. Het is zeer moeilijk om iets ‘from scratch’ op te bouwen. En ook al gebeurt er nu al veel in de stad, dan is het nog geen garantie voor toekomstig succes. Behalve weten wat er leeft, moet je ook goed kijken naar wat de economische activiteiten nodig hebben. Zo heeft een deel van de biotechnische bedrijven bijvoorbeeld een laboratorium nodig, wat maakt dat er heel andere eisen aan de locaties worden gesteld dan wanneer de innovatie van bedrijven komt vanuit de animatie-industrie.”

‘Silicon Valley’ als einddoel
Braun: “Als ik zou mogen investeren, dan zou ik kiezen voor een gebied dat al laat zien dat er kansen zijn. Denk aan Leiden of Delft. Daar zit nog veel meer potentie die benut kan worden. Kijk ik nu naar Delft, dan zie ik al dat de campus zich ontwikkelt. Het eindresultaat zou voor mij moeten zijn dat de bedrijven en kennisinstellingen elkaar weten te vinden zonder de hulp van de overheid of ontwikkelaar. Een veel genoemd voorbeeld daarvan is Silicon Valley. Nog steeds heeft dat gebied het imago dat je daar moet zijn met je innovatieve ideeën. Alles ademt daar innovatie.”

Geschreven door Helma van den Berg
SPRYG Real Estate Academy