SPRYG organiseert diverse cursussen en studiedagen, die veel deelnemers hebben.

Waarom is deze cursus en studiedag zo populair?
De Jong: “Het onderwerp is door de vervroegde invoer van gasloos bouwen voor nieuwbouw op 1 juli 2018 én door de discussie rond het gas in Groningen in een stroomversnelling gekomen. Er is een momentum ontstaan.” Van de Griendt vult aan: “Die datum van 1 juli 2018 leeft vooral bij professionals in de nieuwbouw. Bij hen is het ook hard aangekomen dat de wet ineens een half jaar eerder werd ingevoerd.”

Maar het is toch al lang bekend dat we over moeten op gasloos wonen?
Van de Griendt: “Wil je de problematiek die we hebben rond gasloos bouwen begrijpen, dan is het interessant om stil te staan bij het Klimaatakkoord van Parijs. Dat akkoord heeft als doel om broeikasgassen terug te dringen en CO2-uitstoot tot nul te reduceren in 2050. Het is een heldere stip op de horizon. Daarnaast is het 40 jaar geleden dat het aardgasnet werd uitgerold in ons land. Dat gebeurde naar aanleiding van de oliecrisis. Dat gasnet is straks afgeschreven en moet worden vervangen. Tegen de achtergrond van Parijs moet je je afvragen of dat wel verstandig is.”

Momentum helpt
De Jong: “De hele transitie zat er natuurlijk al jaren aan te komen, maar haalde nooit de krant. Consumenten en professionals waren zich er te weinig van bewust welke impact de verandering heeft. Elke krant schrijft nu over de problemen van energie via gas. Noem Groningen en we denken aan aardbevingen door de gaswinning!” Van de Griendt: “Wat in Groningen gebeurt versnelt de bewustwording niet alleen bij politiek en beleidsmakers, maar ook bij consumenten, bedrijven en de vastgoedbranche. Je hoopt dat het met gasketels straks net zo gaat als met roken. Niemand steekt vandaag de dag nog een sigaret op in een kroeg. Dat is niet alleen verboden, maar wordt ook maatschappelijk niet langer geaccepteerd. Zo moet je dus niet verbaasd zijn om straks voor hufter te worden uitgemaakt wanneer je een gasketel koopt in plaats van een warmtepomp.”

Veel ontwikkelaars hebben eerder vergunningen gekregen met verplichte aardgasaansluitingen. Ze moeten in sommige gevallen nog starten met de bouw. Hoe gaat een grote woningontwikkelaar als BPD hiermee om?
De Jong: “Er zijn nog flink wat projecten die voor 1 juli 2018 zijn ontworpen en die nu de verkoop ingaan. Daar zitten soms nog gasinstallaties in. Dit leidt tot vragen van de consumenten die het idee hebben dat ze een verouderde woning aangeboden krijgen. Maar het lastige is dat vastgoed een relatief trage branche is, waar een wijziging van uitgangspunten ook nog eens aanzienlijke financiële gevolgen heeft. En als dan in april dit jaar bekend wordt dat ’woningen op aardgas’ vanaf 1 juli geen vergunning meer krijgen, in plaats van een half jaar later, dan is dat kort dag. Wel worden de nieuwe woningen al voorbereid op de toekomst. Denk dan aan opties als loze leidingen in de woning voor zonnepanelen en vloerverwarming in plaats van radiatoren. Hierdoor kan in de toekomst eenvoudig een andere verwarmingsinstallatie worden aangebracht, zoals een warmtepomp.”

Wat zijn de gevolgen van gasloos wonen voor de vastgoedwaarde?
De Jong: “Wat ik bijzonder vind is dat de energie-installatie in een woning nog steeds weinig invloed heeft op de waarde van de woning die de consument eraan toekent. Wel worden er door banken nu voordelen gegeven in de vorm van rentekorting bij groene hypotheken om zo de consument te helpen duurzame investeringen te doen.”

Van de Griendt: “Maar nog niet zoals bij kantoren, of bij winkelvastgoed. Daar zie je dat een groen energielabel meer en meer verschil maakt. Niet alleen in huurinkomsten, maar ook in de courantheid. Een pand is daardoor beter te vermarkten en staat minder lang leeg.” “Bovendien biedt het een aantal belastingvoordelen”, vult De Jong aan. De Jong verwacht overigens wel dat de energiezuinigheid meer en meer bij woningen waardebepalend gaat worden: “Ik denk dat de norm gaat veranderen. Als er meer en meer huishoudens gewend raken aan een lage energierekening, dan zal een woning met een hoge energierekening minder waard gaan worden.”

Overal lees je over de impact op het milieu van gasgebruik. Moeten we niet versneld alle woningen verplichten om gasloos te worden?
Van de Griendt: “We moeten ons realiseren hoe groot de opgave is. We hebben immers meer dan zeven miljoen woningen in ons land, waarvan 90% een gasaansluiting heeft. Als je die tussen nu en 2050 allemaal van het gas los wilt koppelen, zijn dat er duizend per dag. En dan hebben we ze nog niet eens geïsoleerd. En dat is noodzakelijk wil je met een warmtepomp uit de voeten kunnen. Anders betalen bewoners zich straks scheel aan hun elektriciteitsrekening. Een warmtenet – stadsverwarming – kan dan een prima alternatief zijn, maar dat is lang niet overal beschikbaar. We weten dat de energiebehoefte van woningen vooral verwarmen is plus de bereiding van warm tapwater. In 80% van die energiebehoefte wordt voorzien met aardgas. De rest is elektriciteit die je nodig hebt voor het gebruik van huishoudelijke apparaten. Stel nu dat we allemaal overgaan op 100% elektriciteit, dan los je dat niet op met eenvoudigweg maar groene stroom maken. Dat krijgen we op korte termijn én niet geproduceerd én het netwerk kan het niet aan. En over de hoogte van de elektriciteitsrekening van de huishoudens heb ik het dan nog niet eens gehad. Je zult dus naar het geheel moeten kijken. Naar nieuwe bronnen van energie, naar de infrastructuur en naar de energievraag van woningen. Dat is ouderwets ‘milieudenken’ in termen van bron-pad-object. En daarbij gaat het om de vraag: waar kun je wat doen en wat eerst?”

Comfort voor de bewoners
De Jong: “Wat vaak onderbelicht is in de hele discussie rondom de energietransitie en het gasloos bouwen, is misschien wel het comfort dat de nieuwe technieken, en dus vooral de nieuwbouwwoningen, te bieden hebben. Door een optimale balans tussen installatie en isolatie ontstaat een binnenklimaat dat gedurende het hele jaar comfortabel is. Dit betekent zomer en winter dezelfde (comfortabele) temperatuur, weinig tocht en daarmee een gezondere leefomgeving. En dat bij een relatief lage energierekening. De ervaring leert ook dat de behoefte aan koeling in huis steeds groter wordt. Sterker nog, ik verwacht dat het koelen in huis straks net zo gewoon is als de airconditioning in je auto. Het mooie van een warmtepompinstallatie is dat deze ook een koelfunctie heeft. Het blijkt dat wanneer consumenten goed worden geïnformeerd over de voordelen en het comfort, ze ook bereid zijn hierin te investeren. Gezondheid en comfort zijn misschien wel de beste argumenten om extra te investeren en de bereidheid hiertoe is ook zichtbaar aanwezig.”

De Jong: “Het is logisch dat de eerste stap naar gasloos wonen door de nieuwbouw gezet wordt. De nieuwbouw staat niet in verhouding tot de eerder genoemde 7 miljoen bestaande woningen die nog op het gas zitten. Toch zullen deze nieuwe woningen bijdragen aan de norm voor de toekomst en de mentaliteit van de consument. En met een stimulans vanuit de overheid door bijvoorbeeld hogere accijns op gas, zal de verandering ook bij bestaande woningen op termijn op gang komen. Wel wat langzamer dan op dit moment misschien wordt verwacht of beleefd, maar dat in 2018 iedereen is wakker geschud, was misschien wel nodig om de transitie überhaupt in beweging te krijgen. “Met dank aan de aardbevingen in Groningen” kunnen we bijna wel zeggen.”

Hoe kan ik als professional meer te weten komen over dit interessante thema?
Van de Griendt: “Je kunt met de SPRYG-studiedag Gasloze Woningbouw op 9 oktober meedoen. Daar ga ik als dagvoorzitter de uitdaging aan om het onderwerp van gasloze woningbouw vanuit alle mogelijke perspectieven te belichten: bestaande bouw én nieuwbouw, professionals én woonconsumenten. Op een manier die aansluit bij de belevingswereld van de te onderscheiden doelgroepen en waarbij ze handreikingen voor de praktijk krijgen.” De Jong: “En als je wilt weten hoe je zaken doorrekent als het gaat om gasloos bouwen, dan kun je natuurlijk de rekencursus volgen. Met behulp van rekentools krijg je praktische handreikingen waarmee je inzicht krijgt in de financiële consequenties. Een uitstekend middel om inzicht te krijgen en te geven aan de partners waarmee je werkt.”

Bas van de Griendt (Stratego-Advies) is dagvoorzitter van de SPRYG-studiedag Gasloze Woningbouw op 9 oktober.

Jeroen de Jong (BPD) verzorgt cursussen over Rekenen aan Gasloos Bouwen op dinsdag 27 november 2018 (Extra editie) en woensdag 13 februari 2019

Geschreven door: Helma van den Berg, SPRYG Real Estate Academy