Dagvoorzitter Bas van de Griendt, ESG-adviseur bij Stratego Advies en bestseller-auteur Het ABC van ESG voor Vastgoedprofessionals, geeft een korte introductie op deze actuele ESG-middag. Hij geeft u een actueel overzicht van ESG (Environmental, Social & Governance), EU Taxonomie, CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation) en ERES ( European Sustainability Reporting Standards). DGBC heeft in januari 2024 de handreiking EU Taxonomie uitgebreid met circulaire criteria. Wat betekent de EU Taxonomie voor onze vastgoedsector? U krijgt een actuele kadering en uiteenzetting.

De weg naar een netto nul CO2-uitstoot is van cruciaal belang voor het behoud van onze planeet en het tegengaan van klimaatverandering. Waar staan we momenteel met alle klimaatdoelstellingen? Anne-Marije Scheffe, consultant duurzaam vastgoed Arcadis, geeft inzicht in de complexiteit van de E van ESG: Environmental, oftewel het milieu. We richten ons op de CO2-uitstoot: zowel de directe door energieverbruik als de indirecte door materialen. Ook zullen we ingaan op scope 3 van het GreenHouse Protocol, waarbij bedrijven niet alleen hun eigen directe carbon footprint moeten aanpakken, maar ook moeten samenwerken met leveranciers en partners om emissies in de hele keten te verminderen. Kortom: waar liggen uw duurzame uitdagingen en kansen rondom het milieu?

Keuzes maken met oog voor mens en maatschappij. Zo kan er onder andere gekeken worden naar passende en betaalbare huisvesting, levensloopbestendige woningen, gelijkheid, woontevredenheid, nabijheid van voorzieningen en de betrokkenheid van medewerkers. Jolien de Jongh, ESG-manager vastgoed Achmea Real Estate, deelt haar visie op hoe we een positieve maatschappelijke impact maken met vastgoed. Daarnaast licht zij toe hoe, dankzij de Social Impact Monitor, voor het eerst het maatschappelijk rendement van vastgoedinvesteringen goed kan worden gekwantificeerd. Ook Hans-Hugo Smit, sr. sectoranalist bouw & gebiedsontwikkeling Rabo Real Estate Finance, vertelt aan de hand van de sociale afwegingsmatrix hoe partijen in de bouw- en vastgoedsector bewust(er) sociaal kunnen handelen en daar ook rekenschap over kunnen afleggen, ook relevant voor uw vastgoedfinanciering.

Goed ondernemingsbestuur is de basis voor een duurzame vastgoedorganisatie. Denk daarbij aan beloningen, diversiteit, belangenbehartiging van alle stakeholders en bedrijfsethiek. Is de organisatie transparant en wordt de regelgeving gevolgd? Wat wordt er gedaan om corruptie te voorkomen? Is het bestuur echt intrinsiek gemotiveerd om de transformatie in te zetten of wordt ESG wetgeving nog gezien als een ballast? Governance komt in de CSRD in verschillende contexten voor. U wordt meegenomen door Kees-Jan de Vries, partner ESG services PwC, in de kijk op governance en de kansen die hier liggen voor de vastgoedsector.

ESG-wetgeving, sociale druk en aandeelhouders dwingen banken om transparanter te zijn over hun ESG-inspanningen. Dat heeft flinke gevolgen voor vastgoedfinanceringen. Als een bedrijf zich nu niet klaarmaakt voor ESG, dan kan dat grote impact hebben op de winstgevendheid en risicoverhogend werken. Dat risico moeten banken nu inschatten en verklaart waarom banken steeds meer informatie eisen. Dat wordt extra in de hand gewerkt met de nieuwe duurzaamheidsparagraaf DuPa 2.0 voor taxateurs (hoe scoort een gebouw op energieprestaties en klimaatrisico’s?). Tim Broeders, sustainability expert real estate finance ING Business Banking NL, geeft antwoord op vragen als: welke rol spelen ESG-performance en ESG-strategie bij de selectie en criteria van vastgoedfinanciering? Wat betekent dit voor de financiering van kleinere projecten, risicovollere assetcategorieën of gebouwen zonder maatschappelijke impact? Wat is de impact van DuPa 2.0 op de waardering?

Voor beleggers wordt het ESG en impact thema steeds belangrijker. Wat is de impact op samenwerkingspartners en uiteindelijk vastgoedprojecten? Bij beleggingsbeslissingen meer kijken naar ESG klinkt interessant, maar naar welke criteria wordt er dan gekeken? Voor het beoordelen van nieuwe beleggingen kijkt PGGM o.a. naar minimale ESG-standaarden, ESG-data uit de GRESB-database alsook hoe een eventuele nieuwe belegging aan de eigen ESG-doelen kan bijdragen. Dit geeft PGGM meer inzicht en handvatten rondom het verkennen en gebruiken van bestaande regelgeving, standaarden en certificeringen. Stan Bertram, associate director ESG PGGM, vertelt hoe zij beleggingen op duurzaamheid en ESG-criteria toetsen en welke kansen en uitdagingen daarbij komen kijken.

Het verzamelen van gebouwgegevens biedt inzicht in de milieuprestaties, de sociale impact en de governance-factoren. Ook helpt het organisaties om duurzaamheidsdoelen te stellen, te meten en te rapporteren. Dit draagt bij aan een algehele verbetering van ESG-prestaties. Steffen Walvius, energy & carbon lead Continental Europe van CBRE, vertelt u meer over ESG-scans en Carbon Gap Analysis: hoe je op basis van bestaande gegevens (bouwkundig, installatietechnisch en energieverbruiksgegevens) kunt bepalen of een bestaand gebouw bijdraagt aan klimaatdoelstellingen, zoals verwoord in het Klimaatakkoord van Parijs. Om vervolgens, met behulp van een digitale 3D-kloon van het gebouw, de kosteneffectiviteit van maatregelen te bepalen.

Vanuit projectontwikkeling is het, ten behoeve van financiering en verkoop, zeer interessant om actief aan de slag te gaan met ESG en EU Taxonomie. VanWonen heeft als eerste gebiedsontwikkelaar in Nederland een ESG-score verkregen. Aan de hand van deze score is duidelijk in hoeverre zij nadrukkelijk rekening houden met de gevolgen van hun bedrijfsvoering voor milieu, mens en maatschappij, naast het financiële rendement en risico. U hoort van Marcel de Ruiter, manager ESG, duurzaamheid & innovatie VanWonen, hoe zij ESG-ambities in het bedrijf hebben geïntegreerd. Wat zijn de aandachtspunten en wat is de meerwaarde?

Nu we meer inzichtelijk hebben welke impact ESG op vastgoed heeft, moeten we de stap van het ‘waarom?’ naar het ‘hoe?‘ maken. Wereldwijd stellen bedrijven ambitieuze milieu-, sociale en bestuursdoelstellingen vast, maar slechts 6% voert op actieve wijze maatregelen uit om die doelstellingen te halen. Paul Oligschläger, senior manager real estate KPMG, neemt u mee om de volgende ESG-stap te zetten. Waar start u om ESG te integreren in uw bedrijf? Waar lopen veel vastgoedbedrijven tegenaan? Wat zijn de valkuilen?

Bij veel organisaties staan de ESG-ambities al jaren op de agenda. Het mag duidelijk zijn dat het nu tijd is om echt een stap vooruit te doen! Door nu met ESG te starten kunt u zelfs nog een voorsprong pakken en concurrentievoordeel behalen. We gaan met diverse ESG-koplopers in gesprek over de betekenis en impact van Environmental, Social en Governance op hun organisaties en projecten. Wat zijn hun bevindingen, ervaringen en leermomenten? En waar liggen de kansen? We gaan in gesprek met onder meer:

• Iris Kampers, associate director, ESG & sustainability lead Savills
• Kees-Jan de Vries, partner ESG services PwC
• Jolien de Jongh, ESG-manager vastgoed Achmea Real Estate
• Hans-Hugo Smit, sr. sectoranalist bouw & gebiedsontwikkeling Rabo Real Estate Finance