ZORG
VASTGOED
BELGIE 2024


Terug naar editie 2024

Editie 2017

Impressie

In een vergrijzend Vlaanderen moeten we in het landschap van wonen en zorg op zoek naar innovatieve oplossingen en sterke alternatieven. Een gevarieerd aanbod van wonen is meer dan ooit nodig. Ook het cure-vastgoed kent volop uitdagingen.

Donderdag 14 september 2017 is er tijdens de 5e editie Zorgvastgoed België onder leiding van journalist Guy Tegenbos gekeken naar de meest relevante vragen en topics. Hoe gaat het met de financiering? Is er toekomst voor WZC’s of volgen we het Nederlandse scenario met scheiding van wonen/zorg? Hoe gaat het met assistentie- woningen? En hebben levensloopbestendige woon- en zorgprojecten de toekomst?

We kijken terug op een zeer interessante dag die ook door de 90 aanwezige zorg-professionals is beoordeeld met een 8,4/10!

Sfeerimpressie

Over het programma

Er waren veel inspirerende programma onderdelen tijdens deze editie. Dirk Dewolf, administrateur-generaal Agentschap Zorg & Gezondheid heeft het event geopend met een blik op de toekomst van vastgoed voor ouderen. Vervolgens hebben we gekeken naar de toekomst en financiering van assistentiewoningen en hebben interessante cases de revue gepasseerd. Met het interactieve debat toekomst Zorg en Wonen is deze 5e editie afgesloten.

De terugblik van Guy Tegenbos

Guy Tegenbos was moderator op Zorgvastgoed 2017. Hij vertelt u graag over wat hij de highlights vond; en wat zijn beleving was van dit evenement.

Niets is nog zeker
Jongeren en investeerders horen het vaak: kies voor de ouderensector; niets is zo zeker als dat.

Het klopt dat het aantal ouderen nog decennia zal aangroeien. Maar dat is dan ook de enige zekerheid. Want: welk vastgoed? Waar? En welke banen? Welke kwalificaties? Waar?

De nood aan woonzorgcentra is groot vandaag. Maar als morgen een geneesmiddel tegen Alzheimer opduikt, kan “de helft” van de bewoners naar huis. Er worden nog volop assistentiewoningen gebouwd, maar hier en daar is er al oververzadiging. Als ziekenhuizen samenwerken, kunnen ze tot 30 procent inkrimpen, zei Stéphane Vermeulen, architect van Le Grand Hôpital de Charleroi.

Mensen en hun wensen
Wat meest verandert, zijn de mensen en hun wensen, leerde Dirk Dewolf, topman van het Agentschap Zorg en Gezondheid. De babyboomers willen onafhankelijk zijn, keuzemogelijkheden hebben, participeren aan het gewone leven.

Doe het dan flexibel
Omgeving en technologie veranderen ook. Niets is dus zeker. Alles is VUCA: volatiel, onzeker, complex en ambigu. Dus als je iets doet in zorgvastgoed, doe het dan flexibel, is de eerste conclusie uit de Zorgvastgoeddag België 2017. Herwig Teugels (Welzijn, Wonen en Zorg) sprak die uit.

Belangrijk is verder dat de beschotten tussen sectoren verzwakken. Dat bewezen Stefaan Desmyttere van Zorghotel Antwerpen en Geert Stroobant van Zorgdorpen en De Nieuwe Ceder (Deinze). Ouderenzorg, kinderopvang, scholen, gehandicaptenzorg, toerisme zijn mengbaar en hun mix heeft veel voordelen.

Woningen zonder zorg, zullen leegstaan
De kloof tussen de commerciële en de zorgsector verkleint ook. Dat was zichtbaar tijdens de receptie maar dat bracht ook Kris Liesse (ING) aan (die met Jeroen Trybou van UGent een studie maakte over assistentiewoningen). Hij vertelde terloops dat zijn bank maar investeert in assistentiewoningen als ze zeker is dat de zorg gegarandeerd blijft. “Er is concurrentie en het publiek wordt kritisch; woningen zonder zorg, zullen leegstaan en renderen niet”, zei Liesse.

Nood aan voorlopers en voortrekkers
De regelgevende overheid doet echt haar best maar kan de veranderingen moeilijk bijbenen of voor zijn. Investeerders kiezen ook vaak formules die het “in het verleden” goed deden. Er is dus nood aan voorlopers en voortrekkers, en aan bruggen en vastgoeddagen waarom zorgaanbieders en vastgoedinvesteerders elkaar ontmoeten.

Guy Tegenbos
Senior Journalist De Standaard

Innovatief en creatief nadenken over zorgvastgoed meer dan ooit aan de orde

Clintenperspectief
Vijfenzestigplussers maken in 2017 een vijfde uit van de populatie, in 2030 zal dat een kwart zijn (bron: waarnemingen 2000-2016: ADS; vooruitzichten 2017-2030: FPB en SVR). Dirk Dewolf (administrateur-generaal Agentschap Zorg & Gezondheid) haalde deze eyeopener aan om een verdere blik op de toekomst te schetsen: “De babyboomers hebben een volledig ander verwachtingspatroon en zijn zeer vaardig op communicatief vlak. Woonzorgcentra zullen anders moeten reageren, bijvoorbeeld met een Facebookpagina. De populatie die in WZC zal verblijven, zal zeer oud zijn. De anderen zoeken alternatieve oplossingen. De nieuwe thuisomgeving als fundament van inclusie, wordt alsmaar belangrijker. Men wil zo lang mogelijk thuis blijven. Domotica zal dan ook een serieuze popularisering kennen. Architecten zullen in hun ontwerpen meer en meer rekening moeten houden met valpreventie en dergelijke. Voorts wordt het uitkijken naar alternatieven zoals kangoeroewonen, gestippeld wonen, groepswonen, het Abbeyfield model, thuiszorgvormen, assistentiewoningen, WZC, beschermde woonvormen enzoverder.”

Binnen het kader van het nieuw financieringsmodel (infrastructuurforfait) zullen tussen 2016 en 2021 meer dan 2 miljard euro aan investeringen worden gedaan en 21.400 woongelegenheden gebouwd, uitgebreid of gerenoveerd worden. Voor de Vlaamse Sociale Bescherming (zorgticket en zorgbudget) werd 3,94 miljard voorzien. Dirk Dewolf: “Zorgvastgoed is meer dan een beleggingsproduct. Het moet worden bekeken vanuit het cliëntenperspectief, met name een ‘warme’ huisvesting (tijdelijk of definitief) van personen die nood hebben aan zorg en ondersteuning. Het vastgoed moet aangepast en aanpasbaar, betaalbaar en transparant zijn op vlak van verkoop/verhuurvoorwaarden en prijzen. De inzet van assistieve technologie, voor residenten en personeel, wordt alsmaar belangrijker. Duurzaam zorgvastgoed draagt bij aan de autonomie en levenskwaliteit van de ouder wordende populatie. Het planningsvraagstuk is zeer actueel. We moeten op basis van de juiste gegevens nadenken over de ontwikkeling van zorgvastgoed, zodat we bouwen wat nodig is.

Bewonerservaringen
Dr. Iris Van Steenwinkel (research associate KU Leuven) biedt architecten met haar onderzoek aan de hand van casestudies en ervaringen van mensen met dementie inzichten om hun kennis over ontwerpen te verruimen: “Ik ga uit van de vraagstelling ‘Hoe ervaren bewoners een aantal zaken?’ Belangrijke thema’s zijn: wonen, thuis, autonomie, inclusie, participatie, individualiteit, ervaring, menselijke waarden. Het is belangrijk om van in het begin van het ontwerpproces met de diverse partijen rond de tafel te zitten om een architecturale visie uit te werken. Dit vanuit het perspectief van wie er werkt en woont.”

Enkele adviezen:
• Een architecturaal ontwerp dat niet meteen doet denken aan een WZC.De klassieke gangstructuur (aan elke kant kamers, centrale verpleegpost met autoritair karakter) voelt niet huiselijk aan en vermindert de privacy. Cluster ruimtes rondom een patio met veel vensters. Investeer in private ruimtes.
• Personen met dementie kunnen zich moeilijker oriënteren wanneer alles op elkaar lijkt.
• Zorg voor voldoende daglicht en zicht naar buiten.
• Eenvoudige ingrepen zoals een nieuwe vloer met houtlook kunnen een groot verschil maken.
• Huiselijkheid en vrijheid (bewegingsvrijheid, sociale bewegingsvrijheid, handelings- en keuzevrijheid) kwamen uit de vraagstelling naar voor als belangrijkste positieve opmerkingen.
• Geen centrale verpleegpost/Mogelijkheid om zelfstandig naar buiten te gaan.
(Meer info: rxd.architectuur.kuleuven.be)

Aanbod assistentiewoningen en succesfactoren
ING liet in samenwerking met Probis Consulting in mei 2017 een sectorstudie uitvoeren omtrent het aanbod en de succesfactoren van assistentiewoningen. Kris Liesse (directeur Business Centre Antwerpen Haven, Real Estate en Institutionelen ING Belgium): “Gemiddeld zegt 1 op de 2 ondervraagden het niet te zien zitten om ooit in een assistentiewoning te wonen. Kijken we waarom het ene project succesvol is (lage bouwkost en hoge bezetting) en het andere niet dan zien we met betrekking tot de kosten dat de bouwkost, schaaleffecten bouwkost en dienstverlening, en synergie met een WZC sleutelfactoren zijn. We merken ook dat veel projecten gefaseerd worden, met een tussentijdse evaluatie. Sleutelfactoren met betrekking tot de bezettingsgraad zijn het bestaande aanbod in de regio versus de verwachte vraag per regio, de prijszetting in verhouding met de regionale koopkracht (we merken dat er meest op de middenklasse wordt gemikt), een specifiek doelpubliek of diversificatie, een mix van eigenaars gebruikers/eigenaars investeerders, de zorgvraag van het doelpubliek en een laatste factor betreft de marketing. Een doorgedreven marktanalyse met financieel plan is cruciaal, alsook het creëren van een onderscheidend vermogen ten opzichte van de concurrentie (bijvoorbeeld inzake de faciliteiten). Wij merken in sommige regio’s een overaanbod van assistentiewoningen, de leegstand wordt minder snel opgevuld. Het aanbod moet dan ook het juiste aanbod zijn. De zorgcomponent is voor ons als bank bijzonder belangrijk.”

(De volledige studie kan worden gedownload via www.ing.be/nl/my-news/probis-serviceflat.)

De praktijk
Wat volgt zijn drie inspirerende voorbeelden die aanzetten tot nadenken over hoe slim, innovatief, creatief en op maat van de klant kan worden omgegaan met de hierboven aangehaalde uitdagingen.

Zorghotel Drie Eiken
In Techcare 10 kon u een uitgebreide projectreportage lezen omtrent Zorghotel Drie Eiken, een initiatief van UZA en AZ Monica, gelegen naast het UZA. Stefaan Desmyttere (manager Zorghotel Drie Eiken) verduidelijkte wat een zorghotel is en de plaats ervan in het zorglandschap: “Men haalde de mosterd uit Nederland, waar de zorghotels worden gefinancierd vanuit de ziekenhuizen en zorgactoren. In 2013 werden de opdracht en krijtlijnen uitgezet. Het moest een zorghotel worden volgens de regelgeving herstelverblijven, met 68 kamers, energiezuinig, een 4-sterrenuitstraling, echte hotel-look in concept en inrichting en Design&Build met vooraf vastgestelde maximumprijs. De financiering gebeurde via een exploitatielening van KBC. De bouw ging in januari 2014 van start, de opening was in maart 2015. Het uitgangspunt is steeds geweest dat de basis een hotel is (exploitatievergunning Hotel, Classificatie H4). Zo wordt er inzake reservatie gewerkt met een IT-hotelpakket, hotelmeubilair en hotel zorgbedden. De kenmerken van een zorghotel zijn: georganiseerde zorg, tijdelijk verblijf in de herstelfase, hotelsetting en brede doelgroep. Gastvrijheid en privacy zijn heel belangrijk. De meerwaarde zit in het bevorderen van het herstel, het op een andere manier revalideren. Het organisatiemodel bestaat uit zorg, facility en hospitality. De zorg wordt puur op zelfstandige basis georganiseerd. In Amerika hebben alle grote ziekenhuizen een zorghotel om die doelgroep op te vangen. In België stoten we echter op de economische realiteit. Zo zijn er geen subsidies vanuit het kabinet Vandeurzen en Toerisme Vlaanderen, geen tussenkomsten van de hospitalisatieverzekeringen en beperkte tussenkomsten van de mutualiteiten. Daarenboven zijn we btw-plichtig. De uitdaging zit in het zoeken naar een gezond evenwicht: tussen hotel en zorg, financieel, en tussen zorg en economie. Intussen zijn een aantal projecten gegroeid rond de financiering van het herstelverblijf vanuit het ziekenhuis.”

Men verblijft gemiddeld 10 à 14 dagen in het Zorghotel. De bezetting is momenteel 85 à 90%, met circa 25% puur zorggasten. De dagprijs is 75 euro voor langer dan een week.

Grand Hopital de Charleroi
Het Grand Hôpital de Charleroi (GHdC), het grootste ziekenhuis van Wallonië, is een voorbeeld van een Integrated Health Campus of ziekenhuis van de nieuwe generatie. Het ontstond door de fusie van vijf ziekenhuizen (2008). De ruwbouwwerken worden in 2018 gestart. Het einde van de werken is voorzien in 2022. Stéphane Vermeulen (director Healthcare Design VK Architects & Engineers): “De ambities zijn: 17 ha aan duurzame ontwikkeling, stedelijke integratie, een regionale catalysator, synergiën met universiteiten, onderwijs en research, alle medische functies op één unieke site, een gereduceerde energetische voetafdruk en een ambitieus masterplan met een vernieuwend zorgconcept. Dit met minder bedden (de hospitalisatiebedden zullen met maar liefst 30% verminderen) en een architecturaal concept met LCC- of layersbenadering. Het gebouw zal uit de natuur oprijzen. Ligging, bereikbaarheid en zichtbaarheid zijn sleutelfactoren. De 17 ha is onderverdeeld in 4 ha voor het ziekenhuis (972 bedden), 2 ha voor de parking (1.980 plaatsen) en een natuurpark van 11 ha.

De Ceder
De Ceder (Deinze) maakt deel uit van Zorgdorpen vzw, een netwerkorganisatie voor personen met een zorgvraag die tijdelijk of permanent wensen ondersteund te worden. De Ceder biedt tal van mogelijkheden inzake verblijf: verblijf voor herstellen met zorg, vakantie met zorg, hotel voor iedereen, Jeugdverblijfcentrum. Geert Stroobant (directeur De Heide vzw, coördinator Zorgdorpen vzw): “We mikken op een gemengde doelgroep, bieden 24u zorg/intensieve zorg aan, focussen op het vakantiegevoel en betaalbaarheid (73 euro per dag). We investeren heel erg in wederkerigheid met de buurt en organiseren gemengde zorgvormen op één site. We bieden één- en tweepersoonskamers aan van gemiddeld 25 m², met toilet en douche, flatscreen tv, koelkast en wifi. Momenteel zijn er 59 bedden, we zouden dit graag uitbreiden naar 70. Uit de eerste ervaringen na twee jaar werking voelen we aan dat deze werkvorm in de geest van het nieuwe zorgbeleid zit, maar helaas nog niet in de feiten. Er is behoefte aan regelgeving omtrent dergelijke initiatieven. Verder zien we ook een uitdaging wat het personeel betreft, met name het in huis hebben van de juiste zorgprofielen.”

Conclusies
Moderator en journalist Guy Tegenbos blikte in een heldere samenvatting terug op het congres: “Niets is nog zeker. Het klopt dat het aantal ouderen nog decennia zal groeien, maar: welk vastgoed? Waar? En welke banen? Welke kwalificaties? Wat het meest verandert zijn de mensen en hun wensen. Omgeving en technologie veranderen ook. Als je iets doet in zorgvastgoed, doe het dan flexibel. Belangrijk is ook dat de beschotten tussen sectoren verzwakken. Ouderenzorg, kinderopvang, scholen, gehandicaptenzorg, toerisme zijn mengbaar en hun mix heeft veel voordelen. Voorts verkleint de koof tussen de commerciële en zorgsector.”

De belangrijkste conclusie is misschien wel dat er nood is aan voorlopers. Investeerders kiezen immers nog te vaak de klassieke formules. De uitdaging voor de overheid is dan weer de veranderingen bijbenen of zelfs voor zijn.

Door Tilly Baekelandt-Techcare
https://www.techcare.be/nl/artikels/item/24/innova…


Programma


Beoordelingen

Deze bijeenkomst is gemiddeld beoordeeld met:




Komende events

Loading events Agenda wordt geladen.

Komende cursussen

Loading events Agenda wordt geladen.

Blijf up-to-date

Ontvang de nieuwste events en cursussen meteen in uw inbox